Na Wyżynie Tybetańskiej swój początek biorą najważniejsze rzeki Azji – m.in. Jangcy, Huang He, Mekong, Saluin, Indus i Brahmaputra. Ich wody warunkują dużą część gospodarki w południowej i południowo–wschodniej części kontynentu. Oszacowano, że od rzek wypływających z Tybetu uzależnione jest nawet 46% światowej populacji.

#2. Pochówki powietrzne

Tybetańczycy nie grzebią swoich zmarłych w ziemi, tak jak robi to większość zachodniego świata. Praktykują tzw. pogrzeby powietrzne. Zmarli zostawiani są w odosobnionym miejscu, by ich ciała zostały pożarte przez sępy, a oni sami – według buddyjskiej tradycji – zaprowadzeni w stan bardo (zawieszenia pomiędzy śmiercią a ponownymi narodzinami).

#3. Pałac Potala

Najwyżej położony pałac na świecie, niegdyś również największy budynek mieszkalny świata – Pałac Potala w Lhasie, stolicy Tybetu, to dawna zimowa rezydencja dalajlamów. Swoją rolę spełniała do 1959 roku, kiedy po nieudanym powstaniu przeciw Chinom Dalajlama XIV zmuszony był uciekać do Indii. Aby zwiedzić Pałac Potala należy najpierw zaaklimatyzować się na wysokościach przekraczających 3,5 tys. m n.p.m. Do budynku nie można wnosić zbiorników z tlenem ze względu na ryzyko wybuchu pożaru.

#4. Kolej tybetańska

Tybet z resztą Chin łączy linia kolejowa, w najwyżej położonym miejscu na trasie wznosząca się na aż 5.072 m n.p.m. Znaczna wysokość i strome podjazdy sprawiają, że podróż nie jest bezpieczna. Wszyscy pasażerowie otrzymują zapasy tlenu, którymi mogą posłużyć się w razie problemów z oddychaniem, a podczas każdego przejazdu w pociągu obecny musi być lekarz. Niestety nie zawsze pozwala to zapobiec nieszczęściu – w 2006 roku podczas podróży zmarł jeden z pasażerów.

#5. Najdłuższy pas startowy świata

Większa wysokość nad poziomem morza oznacza bardziej rozrzedzone powietrze, a to z kolei przekłada się np. na gorszą wydajność silników spalinowych m.in. w samolotach. To dlatego im wyżej położone jest lotnisko, tym dłuższy musi być pas startowy – bo więcej czasu zajmuje samolotowi rozpędzenie się do odpowiedniej prędkości. Tym samym najdłuższy pas startowy świata znajduje się na niewielkim tybetańskim lotnisku. Ma aż 5,5 km długości.

#6. Pierwsi Europejczycy

Pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli do Tybetu, byli portugalscy misjonarze António de Andrade i Manuel Marques. Było to w 1624. Zostali przywitani życzliwie, a nawet pozwolono im wybudować kościół. Zgodne współżycie Tybetańczyków i chrześcijan trwało mniej więcej 120 lat. W 1745 roku wszystkim misjom w regionie nakazano opuszczenie Tybetu.

#7. Misja: Tybet

W XIX wieku Tybetańczycy nie życzyli sobie żadnych intruzów z zachodu, a Brytyjczycy ze swoją zachłannością terytorialną kojarzyli im się szczególnie źle. Niemniej jednak to właśnie Brytyjczykom ze względów strategicznych najbardziej zależało na zbadaniu Tybetu. By to osiągnąć, musieli posunąć się do podstępu. Na zwiady wysłali Hindusów, którzy – przebrani za pielgrzymów – pokonali granicę i naszkicowali mapy Tybetu. Nauczyli ich chodzić w taki sposób, by na każdą milę przypadało dokładnie 2 tys. kroków, a klasyczne przybory modlitewne przerobili na instrumenty pomiarowe. Brytyjska misja Tybet zakończyła się pełnym powodzeniem.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5